Het Scheppingspaar van de Maya's

Wezens of goden kunnen volgens de Maya’s meerdere aspecten of manifestaties hebben. Die manifestaties zijn een weergave van hun invloeden en van hun verantwoordelijkheden. Ze kunnen zich manifesteren in de vorm van planten, dieren, natuurlijke formaties en natuurverschijnselen zoals wind, bliksem, donder en vuur en hebben meestal vier verschillende aspecten, één voor iedere richting.

Nu is het ook nog zo dat de verschillende manifestaties van een god onderling met elkaar kunnen communiceren. David Stuart heeft aangetoond dat God D en God N allebei manifestaties van dezelfde god Itzamna zijn; op vaas K7226 zijn ze samen te zien en ze communiceren met elkaar, Itzamna werd in de hooglanden Xpiyacoc genoemd. Hier kun je een afbeelding van de Maya vaas zien: http://research.mayavase.com/kerrmaya_hires.php?vase=7226Deze recente ontdekking opent een nieuwe dimensie in de weergave van het Maya geloof en toont weer eens aan hoe complex hun geloof vanuit onze westerse visie is.

In het voorwoord van de Popol Vuh staat een hele langer lijst met namen die allemaal betrekking hebben op de goden Xpiyacoc en Xmucane:

"Het is gemanifesteerd, het is vastgesteld, het is ook uitgesproken, bedoeld om te zaaien, bedoeld om de dageraad aan te laten breken, door de Schepper, de Vormer, Zij Die Kinderen Heeft Gebaard en Hij Die Zonen Heeft Verwekt, zoals ze worden genoemd; Hunahpu Possum, Hunahpu Coyote, Witlippekari, Witsnuitneusbeer, Soeverein en Quetzal Slang, Hart van het Meer en Hart van de Zee genoemd, Schepper van de Groene Aarde en Schepper van de Blauwe Lucht, zoals ze genoemd worden. Samen genoemd, samen expliciet deze: Verloskundige, Aartsvader, Xpiyacoc, Xmucane, zijn hun namen, Beschermer, Behoeder, Twee keer verloskundige, Twee keer aartsvader, worden ze
genoemd in K’iche’ woorden."

De titels van het scheppingspaar worden in deze tekst in paren opgesomd: Schepper / Vormer, Zij Die Kinderen Heeft Gebaard / Hij Die Zonen Heeft Verwekt, Hunahpu Possum / Hunahpu Coyote, Witlippekari / Witsnuitneusbeer, Soeverein / Quetzal Slang, Hart van het Meer / Hart van de Zee.

Deze namen zijn dus allemaal manifestaties van Xmucane en Xpiyacoc:

Hunahpu Possum: Hunahpu is een veel gebruikte naam of term in de Maya kosmologie, waardoor veel onderzoekers deze naam niet vertalen. Hunahpu is o.a. gerelateerd aan de scheppingsplaats, is een dagteken uit de Tzolk’in kalender en is ook de oudste van de jongste heldentweeling. ‘Possum’ is een buidelrat die in Midden-Amerika voorkomt, een didelphis yucatanensis om precies te zijn.

Door zijn grijze vacht stond dit dier symbool voor een hoge leeftijd. ‘Oude Man Possum’ is een grootvader en wordt ook wel Mam genoemd. Hij wordt met veel dingen geassocieerd: de duisternis net voordat de dageraad aanbreekt (het rode licht in het oosten is zijn manifestatie), met de vijf ongeluksdagen (Wayeb) van de Haäb kalender voor het begin van een nieuw jaar en met de Jaardragers. De associaties van Hunahpu en Possum zijn ook de associaties van Xpiyacoc, waaruit blijkt dat ‘Hunahpu Possum’ een titel voor Xpiyacoc is.

Hunahpu Coyote: de coyote is een dier dat met de nacht wordt geassocieerd en is een titel voor Xmucane, de moedergodin.



·      Witlippekari: een witlippekari, peccari angulatus yucatanensis om precies te zijn, is een groot wild zwijn met witte haren. Op een aantal afbeeldingen van de klassieke Maya’s is Itzamna afgebeeld terwijl hij op een groot wild zwijn rijdt. Dit wilde zwijn was voor de klassieke Maya’s het symbool voor het sterrenbeeld Tweelingen en is een dierlijke manifestatie van Itzamna.

Witsnuitneusbeer: de witsnuitneusbeer is een neusbeer met een witte snuit en wordt ook wel coati genoemd, de Latijnse naam is nasua narica. Ze is een dierlijke manifestatie van Xmucane. Verderop in de Popol Vuh vraagt Zeven Ara aan de witlippekari en de witsnuitneusbeer, de dierlijke manifestaties van Xmucane en Xpiyacoc, om zijn wonden te genezen, beide scheppingsgoden zijn immers genezende sjamanen.



Soeverein: betekent volgens de Dikke van Dale ‘aan geen hoger gezag ondergeschikte macht’, een duidelijke verwijzing naar een hoogste god.

Gucumatz (Quetzal Slang): Quetzal Slang is een vertaling van Q’ukumatz; Q’uq’ verwijst naar een quetzal vogel en kumatz is een algemene naam voor slang. Slangen zijn voor de Maya’s een algemeen symbool voor vernieuwing en reïncarnatie, o.a. doordat ze eens in de zoveel tijd vervellen en daarna een nieuwe huid krijgen. 

In de begintekst van de Popol Vuh is er ‘alleen de uitgestrektheid van de zee, samen met de baarmoeder van de lucht’; er was nog niets gevormd. De zee is dus niet de fysieke zee hier op aarde, de aarde bestond toen nog niet, maar het is de uitgestrekte zee van de kosmos. Samen met de baarmoeder, ligt het in de lucht. De oude Maya’s associëren stilstaand water met de spirituele wereld, deze uitgestrekte zee en de baarmoeder zijn dus de spirituele wereld. De slang is het symbool voor het verbindingskanaal tussen de spirituele en de fysieke wereld.

Quetzal Slang en Soeverein vormen een paar; soeverein betekent: ‘de hoogste kracht in het universum’, de Soevereine Quetzal Slang is dus het symbool voor de hoogste energie.

Deze superheilige enorme vliegende slang is het symbool voor de allesomvattende wereld, dat alle lagen en alle dimensies van ons bestaan omvat. In de kunst van de Maya’s komt deze vliegende slang veelvuldig voor, het is hun weergave van de Grote Geest. Quetzal Slang is in de ogen van de Maya’s iets dat in de lucht ligt, zoals ook uit het volgende in de Popol Vuh blijkt: De Quetzal Slang. Grote wijzen, Grote kenners in hun bestaan. Er is dus zeker de lucht, er is ook zijn Hart Lucht.

De Quetzal Slang is een zeer bekend fenomeen bij volkeren in Midden-Amerika. De K’iche’ Maya’s noemen hem Q’ukumatz, meestal geschreven als Gucumatz, de Maya’s in Yucatan noemen het Kukulkan en de Azteken Quetzalcoatl. Quetzalcoatl betekent “Gevederde Slang” en ook “Heilige Tweeling”.

Soevereine Quetzal Slang is de heilige samensmelting van de hoofdgod Xpiyacoc en de hoofdgodin Xmucane. Volgens de Spaanse pater Bartolomé de las Casas aanbaden de Maya’s in de zestiende eeuw in Guatemala “de Grote Vader en de Grote Moeder die in de hemel waren”, daaruit blijkt ook dat de Maya’s geloven in twee wezens die de kosmos hebben gecreëerd.



Bronnen foto's:



Geen opmerkingen:

Een reactie posten